Нов проект за регионално зајакнување на медиумите и медиумската писменост за демократски ангажман
јануари 22, 2025

Земјите од регионот се лошо рангирани на меѓународните листи за слобода на медиумите, споделуваат слични проблеми во областа на слободата на медиумите и писменоста, а истовремено меѓусебно се поврзани со длабоки општествени, културни и политички врски, со политички влијанија кои често ги преминуваат границите, поради што е исклучително значајна заедничката интервенција од организации посветени на борбата за демократски стандарди, слобода на медиумите и подобрување на добрососедските односи, беше заклучено на првичниот состанок во рамки на проектот „МедиА – Лит (Зајакнување на медиумите и медиумската писменост за демократски ангажман)“.
Проектот го спроведуваат Центарот. за граѓанско образование (ЦГО) во партнерство со Хелсиншкиот комитет за човекови права во Србија, Атлантската иницијатива од Босна и Херцеговина, Хелсиншкиот комитет за човекови права од Северна Македонија и Центарот за извонредност на новинарството во Тирана (Албанија) со поддршка од Европската комисија.
Општата цел на овој проект е подобрување на слободата на медиумите и медиумската писменост, како и регионалната соработка во Западен Балкан, преку зајакнување на професионалното новинарство и зајакнување на капацитетите на медиумските организации. Поконкретно, проектот ќе се фокусира на поттикнување на независното новинарство во Албанија, Босна и Херцеговина, Црна Гора, Северна Македонија и Србија преку промоција, едукација и градење капацитети на медиумски професионалци, како и подигање на свеста за важноста на медиумската писменост и борба против говорот на омраза на интернет.
„Веруваме дека преку оваа иницијатива медиумските професионалци, граѓанските организации и институциите ќе имаат можност да разменат знаења, искуства и најдобри практики. Со заеднички напори, можеме да создадеме средина во која медиумите ќе бидат зајакнати да ја извршуваат својата клучна задача – да ја информираат јавноста, да повикуваат на одговорност и да придонесат за развојот на демократските општества чиишто основа се тие, а граѓаните ќе бидат образовани за да бидат доволно медиумски писмени за да ги избегнат замките од користењето на медиумите за пропагандни и манипулативни цели, нагласи Звездана Ковач, директорка за стратегија и комуникации во ЦГО. „Нашите партнери се реномирани организации од четири земји од Западен Балкан, а нивната експертиза и искуство го зајакнуваат кредибилитетот на овој проект“, посочи таа.
„Овој проект ги собра партнерите од регионот за да заеднички ги решаваат проблемите со дезинформациите и интегритетот на медиумите. Медиумската писменост е еден од најголемите предизвици на денешницата – да се обезбеди луѓето да им веруваат на информациите што ги консумираат. „Со оглед на состојбата на медиумите, ова е предизвикувачка задача“, вели Едина Беќиревиќ, ко-основач на Атлантската иницијатива од БиХ. „Имавме многу продуктивен прв работен состанок. Значајно е што проектот е регионален; и тоа е најдобриот начин за решавање на овие проблеми. „Исто така, важно е што проектот го води Центарот за граѓанско образование од Црна Гора, организација со докажан интегритет и со која Атлантската иницијатива со задоволство соработува“, заклучува таа.
Љиљана Палибрк од Хелсиншкиот комитет за човекови права во Србија, исто така, го нагласува регионалниот опфат на проектот. „Со сите разлики што постојат меѓу земјите, ние се справуваме со истите основни проблеми – како граѓаните да добиваат информации од јавен интерес, дали добиваат вистинити или лажни информации, како медиумите се однесуваат кон нив, до кој степен медиумите се под притисок од владата?” Србија сега е еклатантен пример колку е ова важно, бидејќи сме сведоци дека не се информирани сите граѓани и дека не ги добиваат вистинските информации од институциите. „Важно е да се обидеме да им помогнеме на медиумите и да ги зајакнеме за да можат соодветно да ги информираат граѓаните“, вели таа.
„Дезинформациите се можеби најголемата закана за безбедноста и демократијата на нашето време, и на глобално и на локално ниво, вклучително и во Албанија. Ова е негативна последица на технолошкиот напредок и зголеменото, но неограничено влијание на социјалните мрежи во нашите општества. Затоа, подобрувањето на медиумската писменост кај пошироката јавност, преку обезбедување на граѓаните со критички алатки за препознавање и анализа на реалната содржина од лажните наративи, е клучен предизвик што мора да се надмине за да опстанат и напредуваат демократските општества, а овој проект значително ќе придонесе на ова“, вели Димитер Ѓодеде. , извршен директор на Центарот за новинарска извонредност во Тирана.
„Медиумската писменост е една од основните вештини, т.е. писменост во 21 век. Постојат бројни истражувања кои покажуваат дека значителен процент од луѓето, на ниво на вкупната светска популација, се залагаат медиумската писменост да стане официјална академска вештина. „Овој проект е многу важен поради неговата регионална димензија, особено во делот на медиумската писменост и зајакнувањето на медиумите и е против лажните вести, што е проблем со кој се соочуваат сите наши земји“, вели Александра Бубевска, координатор за комуникации. во Хелсиншкиот комитет за човекови права од Северна Македонија.
Проектот „МедиА – Лит (Зајакнување на медиумите и медиумската писменост за демократски ангажман)“ ќе се спроведува 30 месеци, а географски ги опфаќа Црна Гора, Србија, Албанија, Босна и Херцеговина и Северна Македонија.
Центар за граѓанско образование – Црна Гора