Анализа на резултатите од истражување поврзано со дигиталните права – Процена на знаење, вештини и ставови кај средношколците
Во денешниот меѓусебно поврзан свет, каде што дигиталните технологии ги оформуваат нашите секојдневни интеракции и протокот на информации со невидена брзина, разбирањето на важноста на заштитата на личните податоци и правото на приватност е од суштинско значење за младите луѓе. Преку платформи за социјални медиуми, сè до онлајн купување, поединците постојано споделуваат лични информации, честопати без целосно да ги разберат потенцијалните последици и опасности.
Според податоците на Државниот завод за статистика, во првото тримесечје од 2023 година, 88,0 % од домаќинствата имале пристап до интернет од дома. Во првото тримесечје од 2023 година, од вкупното население на возраст од 15 до 74 години, интернет користеле 85,3 %, а 67,7 % го користеле неколкупати во текот на денот.
Во првите три месеци од 2023 година, 87,4 % од возрасната група од 15 до 24 години го користеле интернетот за учество во социјални мрежи (креирање кориснички профил, праќање пораки или други прилози на Фејсбук, Твитер итн.).
Едукацијата на младите за значењето на заштитата на нивните лични податоци овозможува да донесуваат информирани одлуки за нивните онлајн активности, намалувајќи ги ризиците од кражба на идентитет, прекршување на правото на приватност на податоците и нивна злоупотреба. Освен тоа, негувањето почитување на правата на приватност влева чувство на одговорност кај младите поединци, поттикнувајќи култура на дигитално општество каде што приватноста се вреднува и се заштитува.
Едукацијата за човекови права и дигитални права е составен дел од подготовката на младите за активно учество во дигиталното општество. Како што се развива дигиталниот пејзаж, така се зголемуваат и етичките и правните размислувања околу онлајн однесувањето и интеракцијата. Со едукацијата на младите за нивните дигитални права, како што се слободата на изразување, пристапот до информации и заштитата од онлајн вознемирување и надзор, им даваме знаење и вештини да се залагаат за нивните права и со доверба да се движат низ дигиталниот простор. Дополнително, интегрирањето на образованието за човекови права во наставните програми за дигитална писменост негува вештини за критичко размислување и промовира емпатија, овозможувајќи им на младите луѓе да ја препознаат и да ја оспорат неправдата и поттикнувањето дискриминација и во онлајн и во офлајн средини.
Медиумската писменост е основна вештина со цел младите луѓе критички да се движат низ огромното море од информации што се достапни на интернет. Во ера во која се размножуваат дезинформациите и лажните вести, способноста за анализа, процена и интерпретација на медиумските содржини е од суштинско значење за донесување информирани одлуки и значително учество во граѓанскиот и политичко-општествен дискурс. Научувајќи ги младите да распознаваат веродостојни извори, да идентификуваат предрасуди и да препознаваат тактики за манипулација, ние ги опремуваме со алатки за да се спротивстават на манипулацијата, да ги оформиме нивните мислења засновани врз докази и да се вклучат конструктивно во јавниот дијалог. Згора на тоа, медиумската писменост ги охрабрува младите поединци да создаваат одговорна и етичка содржина, придонесувајќи позитивно за дигиталната култура и поттикнувајќи поинформирано и подемократско општество.
Од клучно значење е младите да научат за сајбер насилството и дигиталното родово насилство, бидејќи овие форми на злоупотреба се сè поприсутни во нашиот дигитално поврзан свет, што влијае врз менталното здравје, безбедност и благосостојба. Едукацијата на младите за овие прашања ги опремува со знаење за препознавање, спречување и справување со таквото насилство, поттикнувајќи култура на почит и емпатија на интернет.
Освен тоа, разбирањето на правните и социјалните импликации им дава моќ да се залагаат за себе и за другите, обезбедувајќи побезбедна и поподдржувачка дигитална средина. Ова образование е од суштинско значење за градењето отпорни, информирани и одговорни дигитални граѓани што може да придонесат за позитивни онлајн заедници.
За таа цел, од суштинско значење е да се детектираат слабостите на ниво на знаење и информации кај младите преку аналитички прашалник, за да се подготват суштински материјали за обука и подигнување на капацитетот кај средношколците за овие теми.